بالا رفتن تورم نتیجه عدم تعادل در ساختار داخلی است | نگران ابرتورم در ایران هستم | عمده مشکلاتمان به سیاستگذاری بازمیگردد
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۸۹۰۹۸
پرفسورمحمدهاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی، نظرات خود را در مورد مسائل روز اقتصاد ایران و جهان مطرح کرد. این استاد سرشناس ضمن ابراز نگرانی از وقوع ابرتورم در ایران اعلام کرد که یکی از مهمترین موضوعاتی که باید در دستورکار سیاستگذار قرار بگیرد، جلوگیری از وقوع ابرتورم است.
به گزارش دنیای اقتصاد، پسران با مرتبط دانستن تحریم و سیاستگذاری اقتصادی بر این نکته صحه گذاشت که در حال حاضر مهمترین عامل تعیینکننده در اقتصاد ایران تحریمهاست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پسران در ادامه به عوامل تورم در ایران پرداخت و گفت که سالها کاهش مستمر ارزش ریال موجب شکلگیری انتظارات قابلتوجهی در مردم شده است. این استاد اقتصاد در ادامه انتظارات تورمی در ایران را متاثر از شوکهای سیاسی دانست. وی در نهایت به ارائه نکاتی درباره بحران بانکی اخیر آمریکا پرداخت.
هاشم پسران در آغاز سخنانش به بررسی مقاله اخیر خود پرداخت. این استاد اقتصاد با اشاره به این نکته که اقتصاد ایران بیش از ۴ دهه تحت تاثیر تحریمهای اقتصادی بوده است، بیان کرد که شدت و آثار تحریمها در دوران مختلف یکسان نبوده و همین مساله موجب شده بررسی دقیق پیامدهای آن نیازمند شاخصی باشد که شدت تحریمها را بسنجد. او با اشاره به این نکته که در گذشته نیز چنین اقداماتی انجام شده است افزود که در کارهای گذشته، شرایط تحریمی با شرایطی مقایسه میشد که در آنها تحریمی وجود ندارد، یعنی اگر اقتصاد تحریم نمیشد وضعیت تورم یا رشد اقتصادی آن چگونه بود؛ اما این شیوه بررسی در مورد اقتصاد ایران چندان کارآمد نیست.
این اقتصاددان در ادامه گفت که بازه زمانی طولانی تحریم ایران و تغییرات گسترده در محیط اقتصاد کلان موجب غیرقابلمقایسه شدن شرایط تحریمی و غیرتحریمی میشود؛ به همین خاطر تلاش شد با تعریف شاخصی جدید شدت تحریمها را بسنجیم. این صاحبنظر اقتصادی اعلام کرد که با الهام گرفتن از برخی اقتصاددانها در زمینه سنجش نااطمینانی، با بررسی چگونگی و میزان تکرار موضوعات مرتبط با آن در روزنامههای معتبر، به ایده تعریف این شاخص جدید دست یافته است.
کدام مهمتر است؛ سیاستگذاری یا تحریم؟هاشم پسران در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی ایران، سیاستگذاری اقتصادی میتواند با وجود تحریمها به رشد اقتصادی یا مهار تحریمها منتهی شود، گفت که مدیریت اقتصادی کشور تابع شرایط اقتصاد ایران در منطقه و جهان است، یعنی یک کشور با روابط تجاری محدود و غیرقابلگسترش در جهان در نهایت برای رشد اقتصادی با محدودیت واردات و صادرات مواجه میشود؛ به عبارت دیگر اقتصاد برای رشد مستمر یا کاهش تورم به قیود خود وابسته است و تا زمانی که این قیود برداشته نشود، رشد اقتصادی یا کاهش تورم، حتی در صورت تحقق، کوتاهمدت و ناپایدار خواهد بود.
در واقع درحالیکه سیاستهای اقتصادی در ایران اهمیت بالایی دارد، اما تا زمان برطرف نشدن محدودیتهای اقتصاد ایران، نمیتوان توقع حل اساسی و پایدار مشکلات اقتصاد ایران را داشت. او در ادامه نیاز امروز اقتصاد ایران را رشد مستمر اقتصادی برای یک دوره دستکم دهساله دانست.
روسیه با ایران متفاوت استپسران در پاسخ به این سوال که چرا برخلاف ایران، عملکرد روسیه در مواجهه با تحریمها نسبتا موفق بوده است، بر این نکته تاکید کرد که تحریمهایی که بر ایران وضع شدهاند، قدمتی بیش از چهار دهه دارند، اما عمر تحریمهای روسیه به ۱۸ ماه نیز نمیرسد. این استاد اقتصاد در ادامه به مقایسه ابعاد اقتصاد ایران و روسیه پرداخت و با اشاره به حجم صادرات نفت روسیه، تحریم این کشور با ایران را غیرقابلقیاس خواند.
او در ادامه تاکید کرد با تمام تدابیر اندیشیدهشده از سوی روسیه، هنوز نمیتوان ادعا کرد این کشور با موفقیت توانسته آثار منفی این تحریمها را کنترل کند. پسران در ادامه به تاثیر سیاستهای پولی بانک مرکزی روسیه در کنترل اثر تحریمها پرداخت و گفت که اقدام آنها درست بود، چرا که از قبل این تحریمها را پیشبینی میکردند. اما مساله در ایران حادتر است.
به گفته این اقتصاددان، ایران با کاهش مداوم ارزش پول خود دست و پنجه نرم میکند و این مساله به حدی است که همه پیشبینی میکنند دولت قادر به کنترل این روند نیست و به همین علت به سمت سرمایهگذاریها و روشهایی میروند که بالطبع به کاهش ارزش ریال منتهی خواهد شد.
پسران تاکید کرد در دوره اخیر این امر تسریع شده است و در حال حاضر تورم به سطح ۵۰درصدی نزدیک میشود، از این رو من نگران ابرتورم در ایران هستم و قبل از اینکه اصلا بتوانیم درباره رشد صحبت کنیم، باید سیاستهای دولت بتواند از پس کنترل روند رو به رشد تورم بربیاید.
مساله جهت علیت تورم و ارزپسران در پاسخ به اختلاف نظر درباره اینکه نرخ تورم باعث افزایش نرخ ارز میشود یا اینکه نرخ ارز نرخ تورم را افزایش میدهد گفت: از نگاه من رابطه علیت دوطرفه است و به نوعی درآن تسلسل برقرار است؛ یعنی نمیتوانید بگویید کدام یک عامل دیگری است. با این حال این استاد دانشگاه در تحلیل نهایی خود تحریمها و سیاستهای منطقهای ایران را عامل اصلی کاهش مستمر ارزش ریال دانست.
به عقیده او تحریمها دسترسی به ارز را کاهش میدهد، ارزش ریال افت میکند و این بحران به تمام اقتصاد منتقل میشود و تورم بالا میرود؛ در این شرایط رشد دستمزدها هم اجتنابناپذیر است و در نتیجه دولت باید مخارجش را بالا ببرد. در این شرایط طبیعی است که این افزایش مخارج از کانال افزایش حجم پول رخ دهد.
این اقتصاددان افزود این افزایش حجم پول نه عامل تورم بلکه نتیجه تورم است، یعنی عوامل اصلی کاهش نرخ ارز و تورم یک مقدارش خارجی است و بعد عوامل داخلی پیدا میشود. پسران در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که نمیشود فقط با سیاستهای پولی و مالی مساله تورم در ایران را حل کرد؛ تورم مثل یک نوع تب است که بالا رفتن آن، نتیجه مسائل عدم تعادل در ساختار داخلی است.
دلاریزه شدن اقتصاد ایرانپسران درباره سناریوی وقوع ابرتورم و دلاریزه شدن اقتصاد ایران توضیح داد و گفت تا اینجا نیز من متعجبم که چگونه هنوز در اقتصاد ایران ابرتورم رخ نداده است. او در ادامه گفت که علت این مساله به تداوم صادرات نفت و محصولات پتروشیمی ایران و دسترسی کشور به دلار بازمیگردد.
طبق نظر این اقتصاددان، در صورتی که رشد کم اقتصاد ایران تداوم پیدا کند و صادرات نیز شاهد افزایش نباشد، رسیدن سطح تورم به ۶۰ یا ۷۰درصد دور از انتظار نیست. این اقتصاددان در ادامه احتمال دلاریزه شدن اقتصاد ایران را کم دانست و در توضیح این مساله گفت که اقتصادهایی که دلاریزه شدهاند، اقتصادهای کوچکی داشتهاند و محدودیت آنها با جهان خارج بسیار کمتر از ایران امروز بوده است.
تحریم از سیاستگذاری قابلتفکیک نیستپسران در ادامه سخنانش به این نکته اشاره کرد که گاهی گفته میشود تحریم بخشی از مشکلات ایران را ایجاد میکند و عمده مسائل کشور به سیاستگذاری بازمیگردد. اما باید توجه کرد که سیاستگذاری قابلیت تفکیک از تحریمها را ندارد؛ بنابراین اثر تحریم همانطور که در مقاله اخیر به آن اشاره کردیم، فقط مساله آثار مستقیم تحریم بر ارز و درآمد صادراتی ایران نیست؛ بلکه اینها اثرات مستقیم تحریم است. ولی اثرات غیرمستقیم آن ممکن است ارز «چندنرخی» باشد یا ممکن است سیاستهایی را نتیجه دهد که هدف آن دور زدن تحریمهاست.
این موضوع کارآیی اقتصاد را کاهش میدهد. این موارد را میتوان برای یک دوره کوتاه چندساله بیاهمیت دانست، ولی نمیتوانیم با سیاستهای دور زدن تحریم برای یک مدت طولانی اقتصاد را بچرخانیم. البته میشود، ولی خب هزینه دارد.
پیمانهای ارزی دوجانبه ناکافی استپسران در پاسخ به این سوال که امروزه از پیمانهای ارزی دوجانبه به عنوان راهحلی برای مساله محدودیت ارز یاد میشود گفت: سهم این ارزها در معاملات بسیار کم و محدود است و با وجود امکان استفاده محدود از این ابزارها، نمیتوان کل معاملات خارجی یک اقتصاد را به این ابزار سپرد. او در ادامه به اثرات مثبت بهبود روابط با کشورهای منطقه پرداخت و گفت که این آثار مثبت باید بالفعل شود و ایران بتواند از طریق آنها صادراتش را گسترش دهد، روابطش را بهتر کند و به تسهیل شرایط دادوستد تاجران بپردازد.
گرگومیش بحران بانکی آمریکاپسران در پاسخ به سوالی درباره کنترل بحران اخیر بانکی اقتصاد آمریکا گفت که تا به حال این بحران موضعی بوده و گسترش پیدا نکرده است، اما ممکن است بانکهای دیگر نیز مسائلی داشته باشند و از این اتفاق متاثر شوند. این استاد دانشگاه با اشاره به افزایش ریسک برخی بانکها به این نکته اشاره کرد که این اتفاق به افزایش ریسک کل نظام بانکی منتهی نشده است. به گفته این اقتصاددان ممکن است نظام بانکی آمریکا دچار بحران گسترده نیز شود و کسی نمیتواند این احتمال را نادیده بگیرد، اما شواهد و قرائن فعلا از موضعی بودن آن حکایت دارد.
منبع: خرداد
کلیدواژه: اقتصاد ایران پسران در پاسخ تورم در ایران اقتصاد ایران رشد اقتصادی تحریم ها او در ادامه ارزش ریال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۸۹۰۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: تحریم در ایران هرگز به نتیجه نرسید و پس از این هم نمیرسد
رئیسجمهوری با تأکید بر اینکه برگزاری نمایشگاه توانمندیهای صادراتی گواه تحریمناپذیر بودن جمهوری اسلامی ایران است، گفت: تحریم در ایران اسلامی با اراده پولادین مردم هرگز به نتیجه نرسیده است و پس از این هم نخواهد رسید.
به گزارش شانا بهنقل از پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، سیدابراهیم رئیسی امروز (شنبه، هشتم اردیبهشتماه) در آیین گشایش نمایشگاه توانمندیهای صادراتی با تأکید بر اینکه برگزاری این نمایشگاه گواه تحریمناپذیر بودن ایران است، بیان کرد: تحریم در ایران اسلامی با اراده پولادین مردم هرگز به نتیجه نرسیده و پس از این هم نخواهد رسید. برگزاری این نمایشگاه همچنین نشاندهنده آن است که طرحهای شیطانی منزوی کردن ایران هرگز به نتیجه نرسیده است و نخواهد رسید و ایران اسلامی با وجود ذخایر مادی و معنوی، نیروی انسانی کارآمد با اراده، مبتکر و خلاق میتواند در عرصههای مختلف نوآوریهای متعدد و متنوع به دنیا عرضه کند.
وی این نمایشگاه را رونمایی از دستاوردها و توانمندیهای جوانان کشور در تلاش برای تبدیل تحریمها و تهدیدها به فرصت توصیف کرد و گفت: به تعبیر دیگر ترجمان این نمایشگاه و رویداد بزرگ اقتصادی آن است که ما توانستیم و باز نیز میتوانیم.
رئیسجمهوری با بیان اینکه اگر زیادهخواهی سلطهگران نباشد، امکانات و منابع خدادادی برای رفع نیازهای بشر و رسیدن او به کمال و رفاه کافی و مناسب است، تصریح کرد: متاسفانه جریان تحریمها جلوهای از ظلم و زیادهخواهی سلطهگران است که وقتی علیه ملتی اعمال میشود، نه صرفاً در مسیر رسیدن به اهداف آن ملت، بلکه در مسیر رسیدن همه ملتها به اهدافشان مانع ایجاد میکنند، این حقیقت تحریم است و تحریم در واقع جنگی از نوع غیرنظامی برای جلوگیری از دستیابی ملتها به آرمانها و اهدافشان است.
رئیسی با بیان اینکه ملت ایران با توکل بر خدا و تکیه بر داشتههای داخلی تحریمها را به اعتراف مقامهای رسمی آمریکایی پشت سر گذاشته است، افزود: آمریکاییها اعتراف کردند که سیاست فشار حداکثری علیه ایران مفتضحانه شکست خورده و این دستاورد حاصل تلاش جوانان با اراده ما در عرصه تولید و فعالیت اقتصادی است.
وی با اشاره به اینکه برای رونق فعالیتهای اقتصادی و جلوگیری از خامفروشی به ایجاد زنجیره کامل تولید نیاز داریم، اظهار کرد: ایجاد زنجیره کامل تولید، افزون بر ایجاد اشتغال و ارزش افزوده بالاتر میتواند به خود تولید نیز رونق و تنوع بیشتر ببخشد و امکانات و ظرفیتهای محقق کردن این هدف از مواد اولیه مورد نیاز تا دانش و علم و نیروی انسانی متخصص و کارآمد کاملاً در کشور وجود دارد.
رئیسجمهوری به توانمندی ایران در زمینه صدور خدمات فنی - مهندسی اشاره کرد و گفت: امروز ایران با اتکا به توان متخصصان و مهندسان خود در ۲۰ کشور جهان در حال اجرای طرحها و پروژههای بزرگ است که میتوان از این توان و ظرفیت برای توسعه دیگر کشورها نیز بهره برد.
ششمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی (ایران اکسپو ۲۰۲۴) ایران از ۸ تا ۱۲ اردیبهشت در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران برگزار میشود که شرکتهایی در حوزههای مختلف از جمله پتروشیمی، صنعت، صنایع غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی، صنایع دستی و گردشگری، محصولات و توانمندیهای خود را در معرض نمایش قرار میدهند.